ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΩΓΕΣ

Σε πρόσφατο δημοσίευμα (από το οποίο ο πίνακας) εμφανίστηκαν οι θέσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης για το θεσμό της άσκησης και των προαγωγών των δικηγόρων. Παραβλέπω το θεσμικό ατόπημα του Υπουργού και Υφυπουργού Δικαιοσύνης (που έχουν αμφότεροι την ιδιότητα του δικηγόρου) να διαρρέουν τις προθέσεις τους, χωρίς να τις εντάξουν στο διάλογο με την Ολομέλεια των Δικ.Συλλόγων, τη στιγμή μάλιστα που υφίσταται εν λειτουργία νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τον Κώδικα Δικηγόρων και έρχομαι στην ουσία:

• Υποχρεωτική εγγραφή σε Ενιαίο Μητρώο Ασκουμένων του Υπουργείου Δικαιοσύνης και ίδρυση Ινστιτούτου Νομικών Σπουδών. Όσοι γνωρίζουν την οργάνωση του Υπουργείου σε θέματα Δικηγόρων και Συμβολαιογράφων, απορούν για το πως θα τα καταφέρουν οι απολύτως ανεπαρκείς και για τα βασικά υπηρεσίες. Ανεπαρκείς τόσο, που καθυστερούσαν επί μακρόν να εκδώσουν αποτελέσματα εξετάσεων, όταν αυτές διενεργούντο από το Υπουργείο και για το λόγο αυτό τις αναλάβαμε οι Δικηγορικοί Σύλλογοι. Ενώ η ίδρυση ενός ακόμη ΝΠΔΔ, τη στιγμή που υπάρχουν οι δικηγορικοί και οι συμβολαιογραφικοί σύλλογοι, δεν μπορεί να πείσει κανένα σοβαρό πολίτη. Τέλος και κυριότερο η αφαίρεση των ασκουμένων από το μητρώο των Δικηγορικών Συλλόγων, αποτελεί βαρύτατο θεσμικό ατόπημα και προσπάθεια απορρύθμισης του δικηγορικού λειτουργήματος
• Η άσκηση θα χωρίζεται σε 3 περιόδους:
• Θεωρητική κατάρτιση όχι υποχρεωτικά αμειβόμενη. Δηλαδή ένας προσφάτως επιτυχώς αποφοιτήσας από το Πανεπιστήμιο θα υποβάλλεται σε 6μηνη μη αμειβόμενη θεωρητική κατάρτιση, ενώ εκείνο που έχει ως πρώτη ανάγκη είναι η εφαρμογή της θεωρίας στη δικηγορική πράξη. Για το ζήτημα της αμοιβής των ασκουμένων φαίνεται ότι το Υπουργείο θέλει να μας γυρίσει στην παλαιολιθική εποχή που «τα παιδιά μάθαιναν τέχνη» χωρίς να πληρώνονται. Προφανώς απαράδεκτη και εκτός πραγματικότητας θέση.
• Ο διαχωρισμός των δύο αμειβομένων περιόδων σε άσκηση σε δημόσιες υπηρεσίες και δικηγορικά γραφεία συνιστά ευθεία επέμβαση στην επιστημονική ελευθερία και στην αυτορρύθμιση του λειτουργήματος. Τόσα χρόνια και έχοντας συνδράμει δεκάδες ασκούμενους βλέπω ότι οι περισσότεροι νέοι συνάδελφοι έχουν καταλήξει στο τι θέλουν να ακολουθήσουν και το ορθό είναι να είναι ελεύθεροι να επιλέξουν το που θα ασκηθούν (πχ. σε δικηγορική εταιρεία ή γραφείο, σε νομική υπηρεσία κλπ.). Επομένως, ο περιορισμός του χρόνου πραγματικής ενασχόλησης με δικηγορικό αντικείμενο σε ένα μόλις εξάμηνο περιορίζει την ουσιαστική άσκηση και την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας, αντιθέτως προς όσα διακηρύσσει η διαρροή των υπουργικών προθέσεων.
• Η εποπτεία θα ασκείται από το Ινστιτούτο Νομικών Σπουδών (ΝΠΔΔ) και οι εξετάσεις θα διενεργούνται υπό την ευθύνη του. Όλοι αυτοί που ομιλούν για το βαθύ κράτος (και συχνά γραφειοκρατικό θα προσθέσω), σήμερα μας λένε ότι θα αναθέσουν την εποπτεία της άσκησης και των εξετάσεων σε ένα άγνωστο μέχρι σήμερα και νέο ΝΠΔΔ που θα πρέπει να έχει διοίκηση, να προσλάβει προσωπικό με διαδικασίες ΑΣΕΠ και μετά από πόσο καιρό να μπορεί να ασκήσει το θεσμικό έλεγχο. Προφανώς μια τέτοια πρόταση, μάλλον κινείται στη σφαίρα του ανεφίκτου, και μάλλον θα προσθέσει προβλήματα, παρά θα λύσει.
• Τέλος εκτός πραγματικότητας κινείται και η αύξηση του χρόνου και η θέσπιση νέων αυστηρών κριτηρίων για την προαγωγή δικηγόρων στο Εφετείο και στον Άρειο Πάγο. Αγνοεί αυτή η πρόταση τους δικηγόρους που ασκούν κυρίως συμβουλευτική δικηγορία (πχ. στους τομείς των εταιρειών, ή στους τομείς της κοινωνικής ασφάλισης και των αλλοδαπών) και ενίοτε έχουν και ελάχιστες παραστάσεις στα Δικαστήρια, όμως επί του αντικειμένου το οποίο γνωρίζουν. Ποιος μπορεί να υποστηρίξει βάσιμα ότι ένας δικηγόρος με εξειδίκευση στο αντικείμενό του και ελάχιστες παραστάσεις, δεν έχει την ικανότητα να παρασταθεί και σε ανώτερα δικαστήρια;

Σε λίγα χρόνια από σήμερα οι πτυχιούχοι Νομικής θα είναι πολλοί περισσότεροι από όσοι είναι σήμερα και το ζήτημα αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με διάλογο και σύνεση. Στο δύσκολο αυτό πρόβλημα οι μονομερείς ενέργειες από το Υπουργείο δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές. Η Πολιτεία θα έπρεπε ήδη να εξετάζει λύσεις για την επαγγελματική αποκατάσταση των πτυχιούχων νομικής με απορρόφηση μέρους αυτών στη δημόσια διοίκηση, ή σε μεγάλες εταιρείες, όπου θα μπορούσαν να εργαστούν στους τομείς της διοίκησης, του ανθρωπίνου δυναμικού ή και αλλού. Κατά τα λοιπά η ιστορική αυτορρύθμιση του δικηγορικού λειτουργήματος δεν μπορεί να καταργηθεί, ενώ η εποπτεία της άσκησης και της προαγωγής των δικηγόρων, με τις αναγκαίες βελτιώσεις, θα πρέπει να παραμείνουν στους Δικηγορικούς Συλλόγους, ώστε να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία του δικηγορικού λειτουργήματος και η απόσταση από τις αγκυλώσεις, τα κακώς κείμενα και τη γραφειοκρατία της Κρατικής Εξουσίας.

Σημειώνω τέλος ότι το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης Δικηγόρων (που υπάγεται στους Δικηγορικούς Συλλογους) είναι μονόδρομος για την ουσιαστική και διαχρονική εκπαίδευση των ασκουμένων αλλά και όλων των δικηγόρων, αξιοποιώντας κάθε ευκαιρία παροχής ποιοτικής εκπαίδευσης των συναδέλφων.